Utrecht String Quartet

This concert was worth waiting for […] richly colored and intensely dramatic performance”  The New York Times

“…the long-established Utrecht players are in every way outstanding” The Strad

Het Utrecht String Quartet is een internationaal gezelschap, met Utrecht als bindende factor. De violisten Eeva Koskinen en Katherine Routley zijn afkomstig uit respectievelijk Finland en Australië, altviolist Mikhail Zemtsov uit Rusland en cellist Sebastian Koloski uit Duitsland. Opgericht in 1985, speelt het kwartet al decennia met veel passie de tijdloze meesterwerken van de grote componisten, maar heeft zich daarnaast gespecialiseerd in het opsporen van verloren en ten onrechte vergeten repertoire.

Biografie

Het Utrecht String Quartet is een internationaal gezelschap, met Utrecht als bindende factor. De violisten Eeva Koskinen en Katherine Routley zijn afkomstig uit respectievelijk Finland en Australië, altviolist Mikhail Zemtsov uit Rusland en cellist Sebastian Koloski uit Duitsland. Allen wonen al lange tijd in Nederland en zijn als docent verbonden aan het Utrechts Conservatorium, waar zij quartet-in-residence zijn en internationale kamermuziek masterclasses organiseren in samenwerking met Utrecht University Summer School.

Opgericht in 1985, speelt het kwartet al decennia met veel passie de mooiste kamermuziek, wereldwijd en op de belangrijkste (en ook de kleinere) podia in Nederland. Zij beleven veel plezier aan het spelen van de tijdloze meesterwerken van de grote componisten, maar hebben zich daarnaast gespecialiseerd in het opsporen van verloren en ten onrechte vergeten repertoire en in de samenwerking met hedendaagse componisten. Deze missie van het kwartet leidde onder meer tot de opname van een groot aantal cd’s voor het toonaangevende Duitse label MDG, met muziek van Sweelinck, Bosmans en Mosolov, de complete Early String Quartets (1928-1936) van Britten en de complete werken voor strijkkwartet van Verhulst, Glazoenov, Gretsjaninov, Lourié en Tsjaikovski.

Er verschenen vele enthousiaste recensies van deze cd’s, waaronder in 2012 in GramophoneI don’t remember a better-sounding string quartet recording… you’ll admire its fullness and resonance, and sharp focus that helps retain a sense of intimacy. A large part of this success is due to the players; their rich tone and blended sonorities make the most of Tchaikovsky… A top-class modern recording.” En in 2015 in Fanfare, over de strijkkwartetten van Verhulst: …the Utrecht Quartet plays at the highest level of technical mastery and musical excellence. Based on their assured, impeccable performances here, I’d expect their Beethoven, Schumann, or anything else from the standard literature to be played on the level of the best of the world’s quartets.”

De vier musici vinden elkaar in hun diepste drijfveer om kamermuziek te maken: een fantastische ervaring te creëren die mensen in het hart raakt, op basis van de mooiste muziek van bijzondere componisten. De jeugdige bravoure uit de beginperiode is na vijfendertig jaar verrijkt met de kracht van intens samenzijn en inzicht. “Het voelt als thuiskomen als we elkaar tussen alle andere muzikale activiteiten weer treffen bij een repetitie of uitvoering van het kwartet. We koesteren het feit dat we onze eigen individuele stemmen kunnen laten opgaan in een geheel, we hebben geleerd elkaar aan te voelen met weinig woorden.”

In het voorbereidingstraject naar een eerste uitvoering benaderen Eeva, Katherine, Mikhail en Sebastian de muziek als een ‘raadsel’ dat opgelost moet worden. “Als wij nieuwe muziek gaan spelen, kunnen wij niet wachten om het te ontdekken, te begrijpen, en ermee te experimenteren. Wij zoeken naar de beste tempi, harmonieën en dynamiek. Wij discussiëren met elkaar over de intenties van de componist, wij luisteren naar de muziek, ontdekken de mogelijkheden en leren voortdurend.”

De kwaliteit en veelzijdigheid van het kwartet blijkt ook uit succesvolle internationale concertreizen die zij maakten naar onder meer Spanje, Finland, Kazachstan, Canada, de VS en Australië. The New York Times schreef in 2013 over een concert in the Frick Collection: “This concert was worth waiting for. Their performances on Sunday, especially an engrossing account of Sibelius’s deeply personal and visionary Quartet in D minor, ‘Voces Intimae’ stood out for the vitality, immediacy and character of the music making. In a richly colored and intensely dramatic performance, the Utrecht players conveyed the captivating strangeness of this brooding, mercurial 30-minute work.”

Ook is het kwartet regelmatig te gast tijdens de zomerweken van het befaamde Canadese Muziek Centrum CAMMAC. USQ: “Wij willen onze passie en de kunst van het spelen van kamermuziek delen met een jongere generatie.” In het huidige kalenderjaar staan weer tournees naar onder meer Spanje en Canada en een bijzonder concert in de prestigieuze Elbphilharmonie in Hamburg op het programma.

Naast het ‘zuivere’ kwartetrepertoire speelt het Utrecht String Quartet ook regelmatig werken uit het kamermuziek repertoire voor iets grotere bezetting, zoals pianokwintet, strijkkwintet en -sextet. Het kwartet heeft hiervoor bloeiende samenwerkingsrelaties opgebouwd met gerenommeerde musici als Paul Cassidy, Severin von Eckardstein, Paolo Giacometti, Nobuko Imai, Aleksander Madzer, Thomas Oliemans, Ralph van Raat, Pieter Wispelwey en Alexander en Dana Zemtsov.

Musici

Eeva Koskinen

Na haar studie aan de Sibelius Academy in haar geboortestad Helsinki verhuisde Eeva Koskinen naar Nederland, om haar opleiding te voltooien bij Viktor Liberman aan het Utrechts Conservatorium. Gedurende haar studietijd reisde zij ook frequent naar Frankrijk om te studeren bij violist Vladimir Spivakov. Eeva was prijswinnaar bij diverse concoursen zoals het Tibor Varga Concours en de Japan Music Competition en treedt regelmatig nationaal en internationaal op als solist en als kamermusicus. Zij is mede-oprichter van het USQ. In 2001 volgde haar benoeming tot eerste concertmeester bij het Noord Nederlands Orkest. Eeva maakt ook deel uit van het Trio Finlandia en is als docente verbonden aan het Utrechts Conservatorium.

Katherine Routley

De Australische violiste Katherine Routley studeerde aan het Conservatorium of Music in Sydney, de Indiana University in Bloomington (U.S.A.) en het Utrechts Conservatorium. Zij kreeg les van onder meer Harry Curby, Yuval Yaron, Stanley Ritchie, Viktor Liberman en Philip Hirshhorn. Zij won diverse prijzen en beurzen, die haar in staat stelden om haar studie buiten Australië voort te zetten. Haar liefde voor kamermuziek bracht haar in contact met Walter Levine, Felix Ayo, Eli Goren, Sandor Végh en Gidon Kremer. Katherine is mede-oprichter van het USQ en maakt sinds 1989 tevens deel uit van de Deutsche Kammerphilharmonie Bremen.

Mikhail Zemtsov

Mikhail Zemtsov kreeg zijn eerste vioollessen van zijn moeder Loudmila Levinson en vervolgde zijn studie aan het Tsjaikovski Conservatorium in Moskou (altviool en compositie). Hij behaalde zijn diploma’s als solist met onderscheiding aan de Associated Board of the Royal Schools of Music (B. Dinerstein), de Hochschüle für Musik in Hamburg (M. Nichetianu) en het Conservatorium van Maastricht (M. Kugel). Mikhail volgde directielessen en masterclasses bij Lev Markiz, Juozas Domarkas, Neeme en Paavo Järvi, Gianandrea Noseda en Daniel Raiskin. Mikhail speelt met gitarist Enno Voorhorst in het Duo Macondo en richtte het Zemtsov Viola Quartet op met zijn echtgenote Julia, zijn broer Alexander en zijn dochter Dana. Hij is als docent verbonden aan de conservatoria van Den Haag en Utrecht, waar hij tevens het strijkorkest dirigeert.

Sebastian Koloski

Sebastian Koloski werd geboren in Bremen (Duitsland). Hij studeerde cello aan de Musikhochschule Freiburg bij Christoph Henkel en voltooide zijn studie in de U.S.A. bij Aldo Parisot. Na zijn terugkeer naar Europa speelde hij regelmatig als freelance cellist bij de Berliner Philharmoniker. Sebastian woont thans in Nederland waar hij mede-oprichter was van het USQ. Naast zijn intensieve werkzaamheden als kamermusicus is hij ook als freelance cellist verbonden aan het Nederlands Philharmonisch Orkest en is hij lid van het Orquestra de Cadaqués in Spanje. Sebastian is hoofd van de afdeling kamermuziek  aan het Conservatorium van Utrecht.

Programma’s

1. Beethoven: Een leven in strijkkwartetten

Beethoven: Strijkkwartet in D, op. 18/3

Beethoven: Strijkkwartet in e klein, op. 59/2

Beethoven: Strijkkwartet in F, op. 135

Met de zes strijkkwartetten op. 18, die hij op 28-jarige leeftijd componeerde, ging Beethoven de uitdaging aan zich te meten met zijn leermeester Haydn. De 36-jarige Beethoven van op. 59 hoefde niet meer op te kijken naar zijn voorgangers. De allerlaatste compositie die Beethoven voltooide, op. 135, was ook een strijkkwartet. Zijn hoofd zat nog vol ideeën, maar het voltooien kostte de vermoeide componist veel moeite. Toen het eindelijk gelukt was, schreef hij een motto boven het laatste deel: ‘Muss es sein? Es muss sein!’

2. John Adams: ‘Absolute Jest’ + Gustav Mahler: Symfonie nr.10

Adams: Absolute Jest (2011) voor strijkkwartet en orkest

Márquez: Danzón No. 2

Holst: Japanese Suite

Respighi: Pini di Roma

Het Utrechtsch Studenten Concert verwierf in 2018 landelijke faam met hun uitvoering van Jan van Gilse’s opera Thijl in Militair Museum Soesterberg. Het uitstekende orkest, dat al bestaat sinds 1823, voert onder leiding van Bas Pollard samen met het Utrecht String Quartet een compositie van de hedendaagse componist John Adams uit. Adams liet zich inspireren door Beethoven en gebruikte citaten uit (vooral) zijn late strijkkwartetten voor een zeer verrassend orkestwerk. Het programma wordt door het USConcert aangevuld met het swingende Danzón van Márquez, de betoverende Japanse Suite van Holst en het feestelijke Pini di Roma van Respighi.

3. De twee Weense scholen

Webern: Strijkkwartet Langsamer Satz

Beethoven: Strijkkwartet in D, op. 18/3

Webern: Bagatellen op.9

Beethoven: Strijkkwartet in F, op. 135

De generatie Haydn – Mozart – Beethoven wordt wel de Eerste Weense School genoemd. Toen in het begin van de twintigste eeuw Arnold Schoenberg en zijn leerlingen Alban Berg en Anton Webern een volslagen nieuwe weg in sloegen, werd al snel het etiket Tweede Weense School bedacht. Ontdek de verschillen!

4. De Rus in Beethoven

Webern: Strijkkwartet Langsamer Satz

Kabalevsky: Strijkkwartet nr.1

Beethoven: Strijkkwartet in e klein, op. 59/2

Beethoven schreef in opdracht van graaf Razoemovski drie strijkkwartetten. Om zijn opdrachtgever te plezieren, gebruikte hij een populair Russisch thema in het tweede kwartet. Ook Dmitri Kabalevski – opgegroeid met de dogma’s van socialistisch realisme – gebruikte Russische volksmuziek in zijn werk. De ‘Langsamer Satz’ dateert nog van voor Weberns atonale periode.

5. Weense virtuositeit en Argentijnse weemoed

Beethoven: Strijkkwartet in e klein, op. 59/2

Piazzolla/E. Zemtsov: Las cuatro estaciones Porteñas

In zijn latere strijkkwartetten hield Beethoven geen enkele rekening met technische beperkingen van zijn spelers. Zelfs gemopper van de virtuoze Schuppanzigh kon op weinig mededogen rekenen. Componist Evgeni Zemtsov maakte van Piazzolla’s ‘Vier jaargetijden van Buenos Aires’ een meesterlijke bewerking voor strijkkwartet.

6. Romantiek en revolutie

Beethoven: Strijkkwartet in D, op. 18/3

of Verhulst: Strijkkwartet nr. 1 in d klein, op. 6/1

Szymanowski: Strijkkwartet nr. 1 in C, op. 37

Glazoenov: Strijkkwartet nr. 5 in d klein, op. 70

Kiest u voor Beethoven of geeft u Johannes Verhulst een kans? Het Utrecht String Quartet speelde het eerste strijkkwartet van deze onterecht vergeten Nederlandse componist van New York tot Kazachstan. En overal was het publiek enthousiast! Terwijl Szymanowski zijn eerste strijkkwartet schreef verwoestte de Russische revolutie in 1917 zijn familielandgoed. In het laatste deel knipoogt de componist naar de Vijfde Symfonie van Beethoven. Opwindende en dromerige passages wisselen elkaar af. Het Romantische Vijfde Strijkkwartet van Glazoenov zit volgepakt met de prachtigste melodieën.

7. Roaring twenties

H. Bosmans: Strijkkwartet

Britten: Strijkkwartet nr. 3 in G, op. 94

Barber: Strijkkwartet in b klein, op. 11

Bartók: Strijkkwartet nr. 3

Henriëtte Bosmans schreef voor de verjaardag van haar collega Willem Pijper muziek die de levenslust van de ‘roaring twenties’ ademt. Een halve eeuw later componeerde Britten zijn laatste aangrijpende noten. Twee weken voor de première van zijn derde strijkkwartet overleed hij. Barber schreef kort na de voltooiing van zijn strijkkwartet: ‘Ik heb zojuist het langzame deel van mijn strijkkwartet afgerond – It’s a knockout!’ U kent het als het wereldberoemde Adagio voor strijkers. Bartók trok met een fonograaf de bergen in om volksmuziek op te nemen. In zijn derde strijkkwartet verwerkte hij zijn indrukken. Ritmisch vuurwerk uit Hongarije!

8. Début-de-siècle Wien

Zemlinsky: String quartet no. 1 in a minor, op. 4

Kreisler: String quartet in a minor

Webern: Sechs Bagatelles, op. 9

Korngold: String quartet no. 2 in E flat, op. 26

In the vibrant Vienna at the beginning of the twentieth century, late Romanticism sounded alongside the new music of Schoenberg and his pupils. In Zemlinsky’s quartet you can still hear a bit of Brahms, in Korngold’s quartet the Hollywood sound he developed is already forerunners. In America, Kreisler wrote a string quartet full of nostalgia for Vienna. After the ‘Anschluß’ at Nazi Germany, the three had to leave Vienna. Schoenberg’s pupil Webern represents a completely different, but no less Viennese sound: with few notes he conjures up a world of his own.

Utrecht String Quartet & friends

9. Dubbele dosis altviool
Utrecht String Quartet & Alexander Zemtsov of Dana Zemtsov, altviool

Sweelinck: Chromatische Fantasie (arrangement voor strijkkwartet B. van den Sigtenhorst Meyer)
Mozart: Strijkkwintet in c klein, KV 406
Tanejev: Strijkkwintet nr. 2 in C, op. 16

Orgelvirtuoos Sweelinck zou waarschijnlijk blij verrast zijn geweest als hij had gehoord hoe zijn Chromatische Fantasie tot bloei komt in de versie voor strijkkwartet. Mozart hield zo van de altviool, dat hij er twee gebruikte in zijn strijkkwintet in c klein. Op de drempel van de twintigste eeuw volgde Sergej Tanejev zijn voorbeeld en schreef een meesterwerk voor deze bezetting. De aristocratische componist viel echter niet in de smaak bij de Sovjets en zijn muziek werd vergeten. Het Utrecht String Quartet laat horen waarom Tanejev absoluut thuishoort in het rijtje van grote Russische componisten.

10. Wenen en Parijs
Utrecht String Quartet & Paolo Giacometti, piano

Debussy: La Cathédrale Engloutie, l’Isle Joyeuse (piano solo)

Fauré: Pianokwintet nr.1 in d klein, op. 89

Webern: Langsamer Satz (strijkkwartet)

Korngold: Pianokwintet in E, op. 15

Bijna twintig jaar heeft Gabriel Fauré op zijn pianokwintet in d klein gebroed, de eerste schetsen dateren uit de tijd dat hij aan zijn beroemde Requiem werkte. Fauré was een bescheiden pianist en gaf de piano een rol gelijkwaardig aan de strijkers. Geen pianistische capriolen in dit contemplatieve en wat melancholische werk. Erich Wolfgang Korngold is vooral bekend geworden door de filmmuziek die hij bij grote Hollywoodproducties componeerde. Veel minder bekend is dat hij voor zijn gedwongen emigratie naar Amerika – als Jood had hij na de ‘Anschluss’ in 1938 geen schijn van kans meer in Wenen – een veelbelovend klassiek componist was, bewonderd door Mahler en Strauss. Hij was na Strauss zelfs de meest uitgevoerde operacomponist in de jaren twintig. Webern zou als leerling van Arnold Schönberg een prominent lid worden van de Tweede Weense School, bekend om het gebruik van de twaalftoonstechniek. Het eendelige strijkkwartet uit 1905 dateert echter van voor deze tijd en werd pas jaren na zijn dood uitgegeven. Op het manuscript noteerde een jonge Webern een citaat uit de 16e eeuw: ‘Het gevoel van triomf dat zich manifesteerde in mijn geest kan ik niet beschrijven. Het kan met niets vergeleken worden, behalve met het ontstaan van nieuw leven in het diepst van de dood, zoals bij de wederopstanding.’ Paolo Giacometti speelt twee werken van Claude Debussy voor piano solo.

11. Fin-de siècle Paris
Utrecht String Quartet & Jeroen de Groot, viool en Paolo Giacometti, piano

Debussy: Strijkkwartet in g klein, op. 10

Franck: Sonate voor viool en piano in A

Chausson: Concert voor viool, piano en strijkkwartet in D, op. 21

Laat u meevoeren op de elegante klanken van het Parijse muziekleven aan het eind van de negentiende eeuw met werken opgedragen aan vioolvirtuoos Eugène Ysaÿe. Voor hem schreef Franck zijn beroemde vioolsonate. Zijn leerling Chausson schreef in 1892 in zijn dagboek dat hij nog nooit zo’n succes had meegemaakt als bij de première van zijn Concert voor viool, piano en strijkkwartet. Het spel van Ysaÿe zal er flink aan bijgedragen hebben. Collega Debussy volgde een jaar later met zijn hoogst originele strijkkwartet, eveneens uitgevoerd door een kwartet onder aanvoering van Ysaÿe.

12. 250 jaar Beethoven: Wenen en Parijs (2)
Utrecht String Quartet & Jeroen de Groot, viool en Paolo Giacometti, piano

Beethoven: Strijkkwartet in D, op. 18/3

Beethoven: Sonate voor viool en piano nr. 9 in A, op. 47 “Kreutzer”

Chausson: Concert voor viool, piano en strijkkwartet in D, op. 21

Chaussons gepassioneerde Concert voor viool, piano en strijkkwartet laat zich ook uitstekend combineren met Beethovens levenslustige strijkkwartet en de spectaculaire Kreutzersonate. Na grondige bestudering van zijn illustere voorgangers Haydn en Mozart was het strijkkwartet in D – hoewel als derde in de serie uitgegeven – Beethovens eerste proeve in het genre. Drie jaar later schreef hij boven de schetsen voor zijn vioolsonate op. 9 ‘in zeer concertante stijl, alsof het een concert is’.

13. Fandango
Utrecht String Quartet & Izhar Elias, gitaar

Boccherini: Gitaarkwintet nr. 4 in D, G.448 “Fandango”
Mendelssohn: Strijkkwartet nr. 3 in D, op. 44/1

Henriëtte Bosmans: Strijkkwartet (1927)

Castelnuovo-Tedesco: Gitaarkwintet, op. 143

Een programma vol opzwepende passie en grenzeloos optimisme. De Italiaan Boccherini componeerde aan het Spaanse hof voor gitaar en bekwaamde zich in de fandango, een opzwepende Spaanse dans. Mendelssohns geluk kon niet op toen hij zijn derde strijkkwartet componeerde en dat hoor je. De muziek barst uit zijn voegen van levensvreugde en optimisme. Het energieke laatste deel van het strijkkwartet van Henriëtte Bosmans sluit er wonderwel bij aan. Haar tijdgenoot Mario Castelnuovo-Tedesco raakte verslingerd aan de gitaar na een muzikale ontmoeting met gitarist Andrés Segovia. Zijn kwintet is een van de mooiste en meest virtuoze kamermuziekwerken met gitaar.

14. ‘Seasons of nature‘
Utrecht String Quartet & Dana Zemtsov, altviool en Alfredo Oyagues, piano

Piazzolla: Invierno Porteno (bew. E. Zemtsov)

Granados: Pianokwintet in g, op. 49

Piazzolla: Primavera Porteno (bew. E. Zemtsov)

Turina: Escena Andaluza, voor altviool en pianokwintet

Piazzolla: Verano Porteno (bew. E. Zemtsov)

Schäfer: Adagio uit Pianokwintet op. 5

Piazzolla: Otono Porteno (bew. E. Zemtsov)

Turina: Oracion del Torero, op. 34

Piazzolla: Grand Tango, voor altviool en pianokwintet (bew. E. Zemtsov)

Evgeni Zemtsov, de vader van altviolist Mikhail, raakte na een compositieopdracht in de ban van de tango. “Mijn vader wist op een gegeven moment alles over de tango en heeft vervolgens vijftien jaar lang aan de bewerking van Piazzolla’s Las Cuatro Estaciones Porteñas gewerkt.” Piazzolla componeerde de Grand Tango voor cellist Rostropovitsj, Evgeni Zemtsov bewerkte het stuk voor zijn kleindochter Dana. In dit programma verder muziek van twee Andalusische componisten: Enrique Granados en Joaquín Turina. Het meeslepende Adagio uit het pianokwintet van de Nederlandse componist Dirk Schäfer past wonderbaarlijk goed in dit temperamentvolle programma.

Repertoire

Klassiek / (laat)romantiek

J. Haydn String Quartet op.33/5, op.20/3, op.103
W.A. Mozart String Quartet KV 465 (Dissonant) KV 421
Chr. de Arriaga String Quartet nr. 3
L. Boccherini String Quartet op.2 nr.1
L.v. Beethoven String Quartet op. 18/1-4, op.74, op.135, Quintet op.29
F. Schubert p.168, “Death and the Maiden”
F. Mendelssohn String Quartet op.13, op.81
R.Schumann String Quartet nr.2
J. Brahms String Quartet nr. 1
B. Smetana From my life
A. Dvorák String Quartet op.51, op.96 American
A. Glazunov String Quartet nr. 1-7, Suite op.35, Quintet op.39
A. Grechaninov String Quartet nr. 1-4
A. Tanejew String Quintet op.14, op.16
P.I. Tschaikovsky String Quartet nr. 1-3, Album for the Youth op.39
J. Sibelius Voces Intimae

Nederlands

J.B.v.Bree String Quartet nr.1
J.Verhulst String Quartet nr.1-2
C. Michans Octet (2002), Dravidian Moods (2007)
H. Bosmans String Quartet (1927)
H. Kox String Quartet (1955)
J.P. Sweelinck Chromatische Fantasie
J.P. Sweelinck / C. Meijering Mein junges Leben hat (k)ein End (2007)
L. Smit String Quartet(1940)
L. van Delden String Quartet nr. 1-3(1954-1979)
N. Richter String Quartet (1941)
Oscar van Hemel String Quartet nr.4
B. de Roos String Quartet nr. 3
W. Kes String Quartet (1891)

20th/21st CENTURY

A. Esphay Concordia Discordans
A. Lourié String Quartet nr. 2
A. Mosolov String Quartet nr. 1
A. Sallinen String Quartet nr. 3
B. Bartók String Quartet nr. 1-6
B. Britten Early string quartets 1927 – 1936
B. Britten String Quartet nr.3
D. Schostakovitsch String Quartet nr. 9, nr. 11, Adagio & Allegro
E. Carter String Quartet nr. 1
E. Toldra Vistas del mar (Spain)
G. Klein String Quartet nr. 2
G. Ligeti String Quartet nr. 2
G. Crumb Black Angels
J. Kokkonen String Quartet nr. 2
L. Auerbach String Quartet nr. 1
P. Eötvös Korrespondenz
Uljas Voitto Pulkkis Nachtlieder (2003)
V. Ullman String Quartet nr. 3, op. 46
W. Rihm Quartett-Studie

Foto’s

Video’s